کیهان/متن پیش رو در کیهان منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

دولت سیزدهم در حالی کار خود را شروع کرد که معضلات متعددی حوزه‌های مختلف کشور را احاطه کرده بود اما تنها هزار روز خدمت صادقانه سید ابراهیم رئیسی و دولت او، اوضاع را تغییر داد و آن تلاش‌ها در حال ثمر دادن بود که با شهادت رئیس‌جمهور و همراهان، ناتمام ماند.
به گزارش خبرنگار ما، در انتهای دولت دوازدهم، پس از مشهود شدن نتیجه گره زدن همه امور کشور به مذاکرات، بحران‌های متعددی در حوزه اقتصادی به‌وجود آمده بود. نرخ تورم به روایت بانک مرکزی به 59 و سه دهم درصد در شهریور 1400 رسید که بالاترین نرخ تورم در 80 سال اخیر بود. نرخ رشد نقدینگی در مهر 1400 به 42 و هشت دهم درصد رسیده بود که رکورد پس از انقلاب شکسته شد. نرخ فقر بشدت افزایشی شده و به بالای 30 درصد رسیده و 9 میلیون نفر به جمعیت فقرای کشور افزوده شده بود. در این شرایط، انتخابات 1400 برگزار و سید ابراهیم رئیسی به‌عنوان هشتمین رئیس‌جمهور ایران توسط مردم برگزیده شد. 
 

جهش شاخص اقتصادی
نرخ رشد تولید ناخالص داخلی در دهه 90 بشدت نوسانی و به‌طور متوسط بسیار پایین بود. براساس آمار بانک مرکزی متوسط رشد اقتصادی در سال‌های 1391 تا 1399 حدود نیم درصد بود. 
اینکه رهبر معظم انقلاب از دهه 1390 به‌عنوان دهه تعطیلی نسبی اقتصاد ایران یاد می‌کنند شاید علتش همین باشد. با روی کار آمدن دولت سیزدهم، جهت رشد اقتصادی کشور مثبت شده و ثبات نسبی در اقتصاد ایران رویت می‌شود، اما نرخ رشد اقتصادی در سال‌های 1400 تا 1402 به ترتیب چهار و چهار دهم، چهار و چهار و نیم درصد شد.
این ثبات نسبی در کنار رشدهای قابل قبول باعث شد که صندوق بین‌المللی پول پس از ارائه گزارشی مثبت از اقتصاد ایران در سال 2023 تیتر بزند: «رشد اقتصادی پایدار در میان تنش‌های ژئوپلوتیک منطقه».
در بررسی رشد اقتصادی، یکی از مهم‌ترین مولفه‌ها، رشد بخش صنعت است. براساس داده‌ها بانک مرکزی، رشد بخش صنعت به‌طور متوسط در دولت روحانی دو درصد بود. این نرخ در تابستان 1400 نیز منفی یک و 9 دهم درصد ثبت شد اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم، نرخ رشد بخش صنعت به‌صورت پیوسته و مداوم مثبت بوده و به‌صورت میانگین، نرخ بخش صنعت در دولت سیزدهم به شش و هفت دهم درصد جهش پیدا کرد.

کاهش نرخ بیکاری
«سید مصطفی موسوی نژاد»؛ کارشناس اقتصادی در گفت‌و‌گو با کیهان با اشاره برخی دیگر از شاخص‌های اقتصادی در طول سه سال خدمت دولت سیزدهم، تصریح کرد: نرخ بیکاری در تابستان 1400، در هنگام تغییر دولت، 9 و شش دهم درصد بود. با روی کار آمدن دولت سیزدهم و توجه ویژه شهید رئیسی به حوزه احیای کارخانه‌های و پیگیری‌های ویژه برای اشتغال جوانان در کشور، نرخ بیکاری چندین بار در طول دولت سیزدهم رکورد پایین‌ترین نرخ بیکاری در 20 سال اخیر را شکست. 
موسوی نژاد افزود: برای اولین بار در 20 سال اخیر، در پاییز 1401، نرخ بیکاری به هشت و دو دهم درصد رسید. در تابستان 1402 مجدداً نرخ بیکاری رکوردشکنی کرد و برای اولین بار عدد هفت و 9 دهم درصد ثبت شد.
او ادامه داد: سپس در تابستان 1403، در آخرین فصل دولت شهید رئیسی، نرخ بیکاری مجددا رکورد شکست و عدد هفت و نیم درصد ثبت شد. به همین دلیل در دیدار کارگران با رهبر معظم انقلاب، مجدداً ایشان به احیای هشت هزار کارخانه و کارگاه توسط شهید رئیسی به‌عنوان یک الگو اشاره نمودند.

جهش نرخ تشکیل سرمایه ثابت ناخالص
کارشناس اقتصادی با بیان اینکه وضعیت سرمایه‌گذاری در سال‌های پایانی دولت دوازدهم بشدت منفی بود، افزود: نرخ تشکیل سرمایه ثابت ناخالص از سال 1397 تا 1400 به ترتیب منفی 15 و هشت دهم، منفی 13 و دو دهم، سه و دو دهم و صفر درصد بود. با روی کار آمدن دولت سیزدهم نرخ تشکیل سرمایه‌ ثابت در سال 1401 و 1402 رشدهای مثبت و قابل قبول شش و هفت دهم و هفت و دو دهم درصد را ثبت کرد. علی‌الخصوص نرخ تشکیل سرمایه در ماشین‌آلات از سال 1400 تا 1402 نرخ‌های قابل توجه 12 و نیم، 15 و چهار دهم و هفت و 9 دهم درصد را ثبت کرد. 
موسوی نژاد ادامه داد: در حالی‌که نرخ رشد نقدینگی در مهرماه 1400 به 42 و هشت دهم رسیده و رکورد رشد نقدینگی پس از انقلاب شکسته شده بود با سیاست‌های بانک مرکزی در دولت سیزدهم، نرخ رشد نقدینگی به‌صورت مداوم کاهشی بود.
او افزود: بدین ترتیب نرخ رشد نقدینگی از 42 و هشت دهم درصد در مهرماه 1400 به 27 و هشت دهم درصد در شهریور 1403 رسید. بنابراین در طول سه سال، نرخ رشد نقدینگی با کاهش 15 واحد درصدی مواجه بود. کارشناس اقتصادی تصریح کرد: از سوی دیگر نرخ رشد پایه پولی نیز در تیر 1400 به قله 42 و شش دهم درصد رسید. با وجود فراز و نشیب‌های فراوان این نرخ در طول سیزدهم، در نهایت نرخ رشد پایه پولی در شهریور 1403 به محدوده 18 درصد کاهش یافت.

کاهش نرخ فقر
موسوی نژاد درباره وضعیت فقر در کشور توضیح داد: سیاست‌های اقتصادی دولت روحانی منجر به جهش نرخ فقر در کشور شد. براساس آمار رسمی مرکز آمار ایران، تعداد جمعیت زیر خط فقر در کشور در سال‌های پایانی دولت دوازدهم، از محدوده 20 درصد به نزدیک 30 درصد جهش پیدا کرد و 9 میلیون نفر به جمعیت فقرا افزوده شد.
او افزود: اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم، توجه ویژه‌ای به فقرا شد. یارانه نقدی از 45 هزار تومان به 300 تا 400 هزارتومان افزایش پیدا کرد، برای مادرانی که باردار بودند یا کودکان زیر پنج سال دارند و در دهک‌های پایین هستند یارانه جداگانه‌ای در نظر گرفته شد. درمان کودکان زیر هفت سال رایگان شد. کالابرگ الکترونیک راه‌اندازی و 120 هزارتومان یارانه مازاد برای کسانی که از کالابرگ الکترونیک استفاده کنند، در نظر گرفته شد. 
کارشناس اقتصادی تصریح کرد: مجموعه این اقدامات در کنار احیای هشت هزار کارخانه و کارگاه در کاهش فقر مؤثر افتاد بگونه‌ای که به گزارش بانک جهانی باعث کاهش شش میلیون و 500 هزار نفری جمعیت فقرا در ایران شد و نرخ فقر به محدوده 21 درصد بازگشت. 
شاخص توسعه انسانی در دولت روحانی نیز افت کرد اما در آخرین گزارش شاخص توسعه انسانی (HDI) سازمان ملل در سال 2023، ایران با رشد جدیدی مواجه بوده و با کسب نمره 799 هزارم از رتبه 77 به 75 صعود کرده و در لبه کشورهای با توسعه انسانی بسیار بالا قرار گرفته است. 

خستگی‌ناپذیر در خدمت به مردم
گفتنی است، بررسی همه خدمات خرد و کلان اقتصادی دولت سیزدهم، در این مجال نمی‌گنجد و بسیاری از شاخص‌های دیگر اقتصادی را می‌توان بررسی کرد و رشد آن‌ها را سنجید. دوره کمتر از سه ساله ریاست جمهوری شهید رئیسی به تعبیر رهبر معظم انقلاب قابل مقایسه با دوره سه ساله صدارت امیرکبیر است.
شهید رئیسی با سفرهای استانی از نزدیک با مشکلات خرد و کلان مردم و مسئولان محلی آشنا می‌شد و چاره‌اندیشی و اقدام می‌کرد. همچنین در شوراهای مختلف، حضور فعالانه و مؤثر داشت. او نسبت به مشکلات اقتصادی حساس بود و با تلاش شبانه‌روزی و خستگی‌ناپذیری، به رفع مشکلات و مسائل می‌پرداخت. اعضای دولت را به کار و تلاش مضاعف ترغیب می‌کرد. 
نتیجه این امر شروع به ساخت دو میلیون و 600 هزار واحد نهضت ملی مسکن، واگذاری زمین در روستاها، پایداری شبکه برق خانگی و صنایع حتی در اوج تقاضای 80 هزار مگاوات، ثبات نسبی بازار ارز با وجود تنش‌های سیاسی مستمر در منطقه، خودکفایی در تولید گندم، دعوت و عضویت رسمی ایران در بریکس و شانگهای، گسترش همکاری‌های اقتصادی با منطقه و همسایگان، افزایش تولید و فروش نفت، افزایش تولید و صادرات غیرنفتی و... بود. 
این خدمات در کنار شخصیت صادق، فروتن و واقعاً انقلابی شخص ابراهیم رئیسی، از او شخصیتی محبوب در جمع مردم و مسئولان ایران و دیگر کشورها ساخته بود. شخصیتی که برای همه مسئولان، الگوست.