هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

سیدجلال ساداتیان، دیپلمات پیشین و تحلیلگر سیاست خارجی در تشریح وضعیت فعلی مذاکرات ایران و آمریکا گفت: «اظهارات اخیر آمریکایی‌ها را در نتیجه فشارها و فضاسازی اسرائیل می‌دانم. ترامپ گفت من به جای جنگ ترجیح می‌دهم این مشکل را با مذاکره و دیپلماسی حل کنم. تا اینجا هم تمرکزشان را بر مسئله هسته‌ای گذاشته‌اند. چراکه مسئله برد موشکی و پرونده منطقه‌ای نیز در سایه حل پرونده هسته‌ای، تا حدی حل خواهد شد.

فضا به صورت مثبتی پیش می‌رفت و ویتکاف هم از غنی‌سازی 3/67 درصد در ایران صحبت کرد. اما ناگهان دیدیم که حرف‌هایشان عوض شد. گفتند ایران حتی یک درصد غنی‌سازی هم نمی‌تواند داشته باشد. ترامپ در این مسئله یعنی پرونده هسته‌ای بی‌اعتنایی کاملی به نتانیاهو کرد و عملاً او را کنار گذاشت. طوری که نتانیاهو مرحله جدید جنگ در غزه را در پاسخ به این رفتار و ترامپ کلید زد.

ولی در عین حال، اسرائیل لابی فعال و قدرتمندی در آمریکا دارد که صاحب نفوذ است. در کنگره، میان صاحبان سرمایه و رسانه‌ها نفوذ دارند. همین جریان از داخل آمریکا به ترامپ فشار می‌آورد که ایران نباید غنی‌سازی داشته باشد که بتواند هر لحظه قدرت هسته‌ای خود را به حالت قبلی برگرداند. بنابراین تاسیسات و برنامه‌اش باید جمع شود. این‌ها هم آمدند جلو که ایران نباید غنی‌سازی داشته باشد. ایران هم محکم جلوی آن‌ها ایستاد و در سطوح مختلف پاسخ آمریکایی‌ها را داد که آخرین مورد صحبت‌های رهبری بود.»

او ادامه داد: «ترامپ در نهایت به غنی‌سازی در ایران رضایت خواهد داد. ایران با حسن‌نیت پیشنهاد همکاری هسته‌ای را مطرح کرد و مشارکت با طرف‌های دیگر هم مطرح می‌شود. همچنین ایران حاضر به اعتمادسازی در این حوزه است. نمی‌دانیم در مذاکرات به طور دقیق چه گذشته اما به نظر می‌رسد ایران حاضر است در قبال رفع تحریم‌ها، برنامه خود را محدود کند و کاهش دهد. سانتریفیوژهای پیشرفته را کنار بگذارد و به محدوده برجام برگردد. اما اصل غنی‌سازی را حاضر نیست کنار بگذارد. دلایل آن هم روشن است.

در این مسیر، جنگی هم رخ نخواهد داد چون هر چه ترامپ رشته است را پنبه خواهد کرد. آمریکا می‌تواند آسیب‌های جدی به ایران وارد کند، اما در مقابلش ایران هم توانایی لطمه زدن به آمریکا را دارد. از طرف دیگر، آمریکا به دنبال طرح ابراهیم است و اینکه اسرائیل بتواند یک حلقه امنیتی دور خود داشته باشد. علاوه بر اینکه ترامپ قصد تجارت با کشورهای عربی منطقه خلیج فارس را دارد. دیدیم چه قراردادهایی بسته شد و چقدر سرمایه با خود به آمریکا برد. تمام این‌ها با جنگ تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد. طرح آن‌ها برای امنیت اسرائیل هم از بین می‌رود.»

او ادامه داد: «اگر ترامپ وارد جنگ شود، فضا را برای استفاده رقبایش باز می‌کند. فضا برای مانور چین، روسیه و حتی اروپا باز می‌شود. هر کدام از آن‌ها می‌توانند وارد رقابت شوند. در نتیجه دنبال جنگ با ایران نیست. دنبال این است که ایران را به شکل محدودی وارد مراودات تجاری در منطقه کند اما نه به اندازه‌ای که دست برتر را نسبت به اعراب پیدا کند.»

سفیر پیشین ایران در انگلستان تاکید کرد: «در چنین فضایی که ترسیم کردم، معتقدم راهی پیدا خواهد شد که ایران هم بتواند در عین توافق با ایالات متحده، غنی‌سازی خود را ادامه دهد. اما تحت کنترل و نظارت‌های بیشتری که آژانس اعمال می‌کند یا طرح‌های مشارکتی با کشورهای منطقه که مطرح شده است. آنچه من از این کشمکش‌ها می‌بینم، حرف‌هایی برای بستن دهان مخالفان جدی مذاکره در دولت و کنگره، لابی اسرائیل و تلاش برای راضی نگه داشتن آن‌هاست. اما در نهایت مصالحه اتفاق خواهد افتاد.»

محسن صالحی نژاد