تجارت نیوز/ در پی بروز نگرانی‌های عمومی همزمان با تشدید تنش‌های منطقه‌ای، صف‌های طولانی در جایگاه‌های سوخت ایران شکل گرفت، اما با وفور ذخایر بنزین، عرضه بدون وقفه و اجرای طرح‌هایی نظیر سوخت‌رسانی رایگان در برخی مناطق، آرامش به پمپ‌بنزین‌ها بازگشته و رفتارهای هیجانی به‌تدریج فروکش کرده است.

 با شدت گرفتن تنش‌های نظامی میان ایران و اسرائیل در روزهای گذشته، بازار واکنش‌های اجتماعی و اقتصادی به‌ویژه در حوزه مصرف سوخت دستخوش هیجان و التهاب شد. نخستین نشانه‌های این واکنش عمومی، تشکیل صف‌های طویل خودروها در جایگاه‌های سوخت‌رسانی در شهرهای بزرگ و کوچک کشور بود؛ پدیده‌ای که در ساعات اولیه پس از انتشار خبر درگیری‌ها، تصویری از نگرانی عمومی را نسبت به عرضه بنزین به نمایش گذاشت.

تهران، مشهد، کرج، تبریز، اصفهان و ده‌ها شهر دیگر، شهروندان با نگرانی از بروز اختلال در روند عرضه بنزین راهی پمپ‌‌های بنزین شدند. در برخی مناطق، صف خودروها به چند کیلومتر نیز می‌رسید. این در حالی بود که وزارت نفت و شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی از همان ساعات نخست، بارها اعلام کردند هیچ‌گونه کمبود یا مشکلی در زنجیره تأمین و عرضه بنزین یا سوخت کشور وجود ندارد.
محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت، در گفت‌وگویی با خبرنگاران تأکید کرد: جای هیچ‌گونه نگرانی نیست. ذخایر سوخت کشور در سطحی ایمن و مطمئن قرار دارد و عملیات سوخت‌رسانی طبق برنامه در حال اجراست. مردم از هجوم به جایگاه‌های سوخت خودداری کنند تا اختلالی در روند خدمت‌رسانی پیش نیاید.

او همچنین تصریح کرد که در صورت نیاز، ظرفیت‌های ذخیره اضطراری نیز فعال خواهد شد و پایداری عرضه بنزین و گازوئیل تضمین شده است.

از رایگان شدن CNG تا افزایش ساعت فعالیت پمپ‌ها
در اقدامی هماهنگ برای کاهش تنش روانی در میان مردم، شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی به همراه شهرداری‌ها و نهادهای استانی، تمهیدات حمایتی متعددی را به اجرا گذاشته‌اند. در برخی از مناطق مانند یزد، سوخت‌رسانی رایگان در جایگاه‌های CNG از ساعت ۲۲ تا ۲۴ برقرار شده است. باقر نورالدینی، مدیر منطقه‌ای این شرکت، با اشاره به همکاری مطلوب با مدیریت شهری به مهر گفت: در این شرایط خاص، اولویت حفظ آرامش روانی شهروندان و جلوگیری از هجوم‌های غیرضروری به جایگاه‌هاست. خدمات رایگان در چند جایگاه کلیدی، موجب کاهش چشمگیر تراکم خودروها شده است.
اقدامات مشابهی در سایر استان‌ها نیز به اجرا درآمده؛ از جمله در استان گیلان، شهرستان‌های خمام، بندر کیاشهر، فومن و لاهیجان نیز با پیوستن به پویش CNG رایگان گامی در جهت کنترل فضای روانی برداشتند. در کاشان، گلپایگان، لرستان و حتی روستاهای کوچک استان فارس، گزارش‌هایی از همکاری گسترده میان شهرداری‌ها، فرمانداری‌ها و جایگاه‌داران منتشر شده است.

با وفور عرضه بنزین صف‌ها فروکش کردند
در روزهای پس از مدیریت اولیه بحران، روند صف‌های پمپ‌‌های بنزین به طور محسوسی کاهشی بوده و آرامش نسبی به جایگاه‌های سوخت بازگشته است. تولید و عرضه بنزین هم مطابق برنامه‌های روزانه ادامه دارد و هیچ تغییری در سهمیه‌بندی یا قیمت‌گذاری در دستور کار نیست. افراد باید در نظر داشته باشند که میزان مصرف صرفاً به دلیل رفتار هیجانی مردم در روز نخست افزایش یافت‌، اما اکنون به سطوح معمول بازگشته‌ است و تا مردم خرید هیجانی نداشته باشند، هیچ کمبودی بازار را تهدید نمی‌کند.
مهم‌ترین عامل در کنترل این نوع واکنش‌های اجتماعی، شفافیت اطلاعات و اعتمادسازی به‌موقع است. رفتار مصرف‌کننده در شرایط بحرانی تابع اطلاعات لحظه‌ای و احساس امنیت است.
تجربه بحران‌های پیشین یا روزهای ابتدایی همه‌گیری کرونا، ثابت کرده است که نبود مدیریت روانی می‌تواند بحرانی مصنوعی در حوزه‌های زیرساختی مانند انرژی ایجاد کند.
در حالی که سایه تهدید و التهاب در فضای بین‌المللی همچنان پابرجاست، مدیریت دقیق توزیع سوخت در داخل کشور نشان‌دهنده آمادگی فنی و عملیاتی نهادهای مسئول در مواجهه با بحران‌های اجتماعی است. آنچه اکنون بیش از هر چیز مورد تأکید قرار می‌گیرد، پرهیز از رفتارهای هیجانی و اعتماد به اطلاعیه‌های رسمی است؛ چراکه در بحران‌ها، اعتماد عمومی همان سرمایه‌ای است که تداوم پایداری خدمات زیرساختی را تضمین می‌کند.