ایسنا/ لیگ‌های برتر فوتسال و فوتبال ساحلی ایران در آستانه شروع فصل جدید قرار دارند. فوتسال با سالن‌های سرپوشیده و فوتبال ساحلی در زمین‌های شنی، هریک به شکلی خاص در جغرافیای ورزشی ایران جا باز کرده‌اند. بررسی تیم‌های حاضر در این دو لیگ، چهره متفاوتی از توسعه، تمرکز و غیبت‌های معنادار در نقشه ورزش ایران نشان می‌دهد.
 لیگ برتر فوتبال ساحلی با حضور ۱۰ تیم از ۳۱ خرداد برگزار می‌شود: وحدت مهریز، مقاومت گلساپوش یزد، چادرملو اردکان، هدف سمنان، شهرداری بندرعباس، فولاد هرمزگان، پارس جنوبی بوشهر، شاهین خزر رودسر، ملوان بندرانزلی و آداک نوشهر. استان‌های ساحلی شمال و جنوب در این ترکیب پررنگ هستند. اما حضور سه تیم از یزد که استانی کویری و فاقد مرز آبی است، نکته‌ای جالب و در عین حال قابل دفاع است.
در استان یزد با توجه به اقلیم گرم و خشک منطقه، فوتبال ساحلی به‌ نوعی ورزش بومی برای کویرنشینان هم تبدیل شده است. از سوی دیگر، غیبت کامل استان‌های غربی مانند کردستان، کرمانشاه و لرستان، به چشم می‌آید؛ موضوعی که نشانه‌ای از کمبود سرمایه‌گذاری یا زیرساخت در آن مناطق است.
فوتسال؛ ورزش سالنی با تمرکز در مرکز و جنوب
در فصل جدید رقابت‌های لیگ برتر فوتسال، تیم‌هایی از استان مرکزی (شهرداری و سن‌ایچ ساوه و هیات فوتبال استان مرکزی)، اصفهان (گیتی‌پسند و پالایش نفت)، تهران (سفیر گفتمان)، قزوین (کراپ الوند)، کرمان (گهرزمین و فولاد زرند ایرانیان)، هرمزگان (پالایش نفت) و آذربایجان شرقی (مس سونگون) حضور دارند.
برخلاف فوتبال ساحلی، پراکندگی فوتسال در مرکز کشور چشم‌گیرتر است. استان‌هایی مثل تهران، اصفهان، مرکزی و کرمان سهم مهمی دارند. این موضوع نشان می‌دهد که دسترسی به سالن و هزینه پایین‌تر زیرساخت در این ورزش باعث شده فوتسال در نواحی مرکزی توسعه بیشتری پیدا کند.
با این حال، در فوتسال نیز برخی مناطق خالی از تیم هستند؛ استان‌هایی مانند خوزستان، آذربایجان غربی، خراسان یا استان‌های شرقی همچنان سهم اندکی دارند.
 چه تفاوت‌هایی بین دو لیگ وجود دارد؟
اگر لیگ‌های فوتسال و فوتبال ساحلی را از نظر جغرافیا، زیرساخت و شرایط اقلیمی مقایسه کنیم، تفاوت‌های معناداری شکل می‌گیرد.
استان یزد تنها استانی است که در فوتبال ساحلی حضوری پررنگ دارد (سه تیم)، اما در فوتسال نماینده‌ای ندارد. مناطق شمالی و جنوبی در فوتبال ساحلی نقش محوری دارند، در حالی که فوتسال بیشتر در استان‌های مرکزی و صنعتی ایران توسعه یافته است.
زیرساخت فوتبال ساحلی وابسته به زمین‌های شنی روباز است و به همین دلیل به اقلیم‌های گرم، خشک یا مرطوب نیاز دارد، اما فوتسال در سالن سرپوشیده برگزار می‌شود و محدودیتی از این جهت ندارد.
در مناطق غربی کشور، هر دو لیگ حضور کمرنگی دارند، ولی این غیبت در فوتبال ساحلی محسوس‌تر است. توزیع منطقه‌ای فوتسال گسترده‌تر است و این رشته توانسته در نقاط مختلف کشور با استفاده از امکانات شهری ریشه بدواند.
دو لیگ فوتسال و فوتبال ساحلی در ایران، هر کدام مسیر توسعه متفاوتی را طی می‌کنند. فوتسال در مناطق شهری و صنعتی با سالن‌های مجهز رشد کرده، اما فوتبال ساحلی بیشتر در نواحی جنوبی و کویری، با استفاده از زمین‌های شنی طبیعی یا مصنوعی گسترش یافته است.
با این حال، غیبت مناطق غربی کشور در هر دو لیگ، نشان می‌دهد توسعه متوازن هنوز اتفاق نیفتاده است. فدراسیون فوتبال و هیئت‌های استانی باید با سیاست‌گذاری منسجم، حمایت‌های مالی و توسعه زیرساخت، جغرافیای ورزش‌های غیرچمنی را عادلانه‌تر و گسترده‌تر کنند.