خبرگزاری دانشجو/ در حالی فعالیت پسروی و کاهش‌تراز آب در خلیج گرگان حیات این زیستگاه را به مخاطره انداخته است؛ هدایت روزانه میلیون‌ها لیتر فاضلاب آلوده به این پهنه آبی، موجب تشدید نگرانی اهالی پیرامونی این اکوسیستم ارزشمند شده‌است.

مرگ خلیج گرگان وارد فاز جدیدی شده است.کاهش ورودی و آورده آب رودخانه‌های منتهی به خلیج گرگان و ابتر ماندن انتقال آب خزر به خلیج گرگان، کابوس شوم خشک شدن کامل خلیج گرگان را در آستانه تحقق قرار داده است. همزمان با کاهش روزانه مساحت پهنه آبی در این زیستگاه و البته کاهش شدید تراز آب، رخداد تلخ دیگری در حال وقوع بوده و آن هم تشدید آلایندگی فاضلاب منتهی به خلیج گرگان است.

هرچند پیش از این و در سال‌های گذشته روند تخلیه پساب خانگی و صنعتی به خلیج گرگان ساری و جاری بود اما حدود نیمی از فاضلاب شهر بندر ترکمن در حاشیه خلیج گرگان مشمول تصفیه می‌شد و فاضلاب با بار آلایندگی حداقلی روانه این زیستگاه می‌شد.

اما طی چند هفته اخیر و به دلایل مختلف شاهد آن هستیم که عملکرد این تصفیه خانه مطلوب و موثر نیست. مشاهدات عینی حاکی از آن است که پارامترهای آلاینده پساب خروجی از تصفیه خانه بندر ترکمن فراتر از حد مجاز است و پساب خروجی به رنگ صورتی درآمده است.

مرگ صورتی!
بازدید و تصاویر به دست آمده حاکی از آن است که در محل تخلیه فاضلاب تصفیه‌خانه بندرترکمن به خلیج گرگان ده‌ها قطعه پرنده از نوع گلاریول و باکلان تلف شده است.

طبق مستندات موجود حدود ۷ هزار خانوار از مشترکین آب و فاضلاب بندر ترکمن( حدود نیمی از مشترکین بندرترکمن) فاضلاب خود را به تصفیه خانه این شهر هدایت می‌کنند تا تصویه و کم خطرسازی شود.

علی رغم آنکه مشترکین بر اساس تعرفه‌های قانونی هزینه‌های مترتب برای تصفیه را پرداخت می‌کنند اما نتایج آزمایشگاهی بیانگر آن است که برخی پارامترها مانند کدورت، COD, فسفات و آمونیوم موجود در پساب خروجی بیشتر از حد مجاز است و روزانه ۶ تا ۷ میلیون لیتر فاضلاب آلوده از طریق تصفیه‌خانه بندر ترکمن روانه خلیج گرگان می‌شود.

قابل تحمل‌تر آنکه حدود ۱۰ شهر کوچک و بزرگ در استان‌های مازندران و گلستان و ده‌ها روستا در این دو استان با جمعیت بیش از ۳۰۰ هزار نفر پیرامون خلیج گرگان سکونت دارند که بر اساس آمارها فقط بندرترکمن در گلستان در حاشیه این اکوسیستم آبی دارای سیستم جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب است.
هرچند بر اساس اسناد و مستندات موجود ، خروجی این تصفیه‌خانه با استاندارد جهانی پساب ایمن فاصله زیادی دارد و  دارای‌بارآلایندگی بالایی است.
ورود انواع آلاینده های جامد یا سیال به خلیج گرگان به ورود فاضلاب شهری خلاصه نمی‌شود بلکه بخشی از فاضلاب واحدهای صنعتی شهرهای پیرامونی هم بصورت خام و یا تصفیه شده و بخش زیادی از پساب زراعی صدها هزار هکتار زمین کشاورزی و سیالات حاوی انواع کودها و سموم هم به خلیج گرگان می‌ریزد. همه این موارد حکایت از وضعیت بغرنج خلیج گرگان دارد. یعنی اگر خلیج گرگان از خشکسالی نابود نشود؛ یقینا با آلودگی خواهد مُرد.

عضو تشکل‌های زیست محیطی گلستان هم در گفتگو با خبرنگار دانشجو گفت: سالهاست فاضلاب شهر و روستایی پیرامون خلیج گرگان به صورت خام و سرشار از مواد شیمیایی وارد خلیج گرگان می‌شود و هیچ نهادی برای توقف این تهدید بزرگ پیشگام نمی شود.
عبدالحکیم ادریسی افزود: افزایش کاربرد انواع مواد شوینده و شیمیایی در امور روزمره زندگی سبب شده که سطح آلایندگی فاضلاب حاصله از فعالیت‌های خانگی نسبت به چند سال گذشته بیشتر شود و این نوع فاضلاب در نتیجه غفلت و کم‌توجهی متولیان وارد یکی از مهمترین و ارزشمندترین مناطق پناهگاه حیات وحش میانکاله می‌شود.
وی ادامه داد:  هر چند لایروبی خلیج گرگان ارزشمند و مطلوب است اما باید همزمان با لایروبی کانال‌ها برای بهبود کیفی آب خلیج گرگان هم دست به کار شد و احداث و تکمیل تصفیه خانه‌های فاضلاب شهرهای ساحلی و مدیریت پساب صنعتی و زراعی صدها هزار هکتار از اراضی پیرامونی را جدی گرفت.

پایان سخن آنکه، براساس قانون مسوولیت حفاظت کیفی از منابع آبی خلیج گرگان به عنوان بخشی از پناهگاه حیات وحش میانکاله برعهده اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران، مسوولیت تصفیه فاضلاب‌های شهری برعهده شرکت‌های آب و فاضلاب شهرستان‌های پیرامونی خلیج و حفاظت از حریم و بستر رودخانه‌ها و جلوگیری از تغییرات کمی برعهده امور آب منطقه ای گلستان و مازندران است.
لازم بذکر علی رغم آنکه، محیط زیست علیه این واحد آلاینده اقامه دعوا نموده است ؛ اما همچنان تخلیه پساب آلوده از سوی این تصفیه خانه همچنان ادامه دارد.