در روزهای اخیر شاهد هجوم طوفان‌های سهمگین ریزگرد به مناطق مختلف سیستان و بلوچستان بودیم که در پی آن، شاخص کیفیت هوا در برخی نواحی از جمله سیستان و بخش‌های مرکزی بلوچستان به وضعیت خطرناک رسید. این پدیده طبیعی در روزهای اخیر به دلیل بادهای ۱۲۰ روزه و گرمای زیاد و پدیده موسمی مونسون، شدت یافته است.

ریشه اصلی این طوفان‌های گردوغبار علاوه بر خشکسالی دریاچه هامون در سیستان، خشکسالی گسترده تالاب بین‌المللی هامون جازموریان نیز است. این تالاب عظیم که زمانی محل زندگی انواع جانوران و پرندگان و سرچشمه حیات و سرسبزی منطقه بود، اکنون کاملاً خشک و بی‌آب شده است. خشک شدن تالاب هامون جازموریان نه تنها اکوسیستم منطقه را از بین برده، بلکه منبع اصلی وقوع طوفان‌های ریزگرد در شهرهایی چون ایرانشهر، دلگان و بزمان شده است. پرواز ریزگردها در این مناطق، پیامد مستقیم از بین رفتن پوشش گیاهی و رطوبت ناشی از تالاب است که مشکلات زیست محیطی را ایجاد کرده است.

تالاب هامون جازموریان دیگر نفس نمی‌کشد

امام جمعه شهر دلگان گفت: مسئله ریزگردهای ناشی از خشک شدن تالاب جازموریان، امروز به یک مشکل زیست محیطی و اجتماعی در جنوب شرق کشور تبدیل شده است. این معضل نه تنها اکوسیستم منطقه را برهم زده، بلکه زندگی ساکنان محلی را نیز تحت تأثیر قرار داده است.

حجت الاسلام والمسلمین حمید بامری بیان کرد: تالاب جازموریان که روزی بزرگترین تالاب آب شیرین ایران بود، اکنون به دلیل خشکسالی‌های مداوم و مدیریت نادرست منابع آبی به طور کامل خشک شده و وضعیت خوبی ندارد.

تأمین حقآبه جازموریان یک فوریت ملی محسوب می‌شود

وی افزود: اصلی ترین عامل خشکیدن این تالاب، ساخت سدهای غیرکارشناسی بر روی رودخانه‌های، که منبع اصلی تغذیه جازموریان است. امروز این تالاب به کانون اصلی تولید ریزگردها تبدیل شده و وضعیت آن نگران کننده است.

حجت الاسلام بامری ابراز داشت: احیای تالاب جازموریان و برون رفت از این معضل، نیازمند عزم ملی و اقدامات جدی و پیگیری مستمر است. این امر مستلزم تعهد عملی دولت و همکاری مسئولان ارشد استانی است.

وی اظهار داشت: تأمین حقآبه جازموریان امروز یک فوریت ملی محسوب می‌شود و هرگونه تأخیر در این زمینه، به گسترش بیابان‌زایی و تشدید معضلات اجتماعی منجر خواهد شد.

تالاب جازموریان، روزگاری زیبا، پر آب و سبز بود

یک کارشناس مسائل اجتماعی گفت: تالاب جازموریان، همیشه مثل یک فرش سبز و آبی در دل جنوب شرق ایران بود؛ جایی که پرنده‌ها لانه می‌ساختند، حیوانات آب می‌خوردند، و مردم دلشان خوش بود به رطوبت و نسیمی که از سمت تالاب می‌وزید. اما حالا چند سالی است که این تالاب عزیز، دیگر رنگ آب به خودش ندیده و فقط خاک و غبار برای آن باقی مانده است.

مجید شهلی بر خاطرنشان کرد: امروز دیگر خبری از آن منظره‌های زیبا و دلنشین نیست. به جای آن، ریزگردها، میهمان ناخوانده مردم دلگان شده‌اند. غبار زیاد چشم‌ها را می‌سوزاند و تداوم این وضعیت، می‌تواند منجر به ایجاد یا تشدید بیماری‌های تنفسی شود.

وی گفت: با خشک شدن تالاب، وزش بادهای گرم و سوزان هم آغاز شده است. بادهایی که دیگر هیچ رطوبتی ندارند و به گرمای هوا ضریب می‌دهند. حالا در بیشتر روزهای سال، مردم دلگان دمایی بین ۴۵ تا ۵۰ درجه را تحمل می‌کنند.

شهلی بر تصریح کرد: یکی از اصلی‌ترین دلایل این وضعیت نامطلوب، ساخت سدهای متعدد و غیر کارشناسی است. سدهایی که جلوی جریان آب به سمت تالاب را گرفتند و کم‌کم جازموریان را خشک و بی‌جان کردند.

وی بیان کرد: ما باید جازموریان را دوباره زنده کنیم. این تالاب فقط یک پهنه آبی نیست؛ قلب تپنده منطقه است، مایه امید و آرامش مردم است. احیای جازموریان یعنی نجات هزاران زندگی.