روزنامه سازندگی/ «نیاز به بازنگری جدی» عنوان یادداشت روز در روزنامه سازندگی به قلم فرزانه ترکان است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:

با توجه به تجربه‌ای که جمهوری اسلامی ایران پس از جنگ تحمیلی عراق علیه ایران کسب کرده، ضرورت برنامه‌ریزی دقیق و جامع برای مدیریت بحران‌های آینده، به‌ویژه در حوزه بهداشت و درمان، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در دوره پسا‌جنگ، این نیاز در سیستم‌های بهداشتی و درمانی کشور شناسایی شد و طرح‌هایی نیز در این راستا مطرح و حتی وارد مرحله اجرا شد تا بتوان در زمان بحران، از جمله شرایط جنگی یا حوادث غیرمترقبه، سلامت مردم حفظ و اقدامات درمانی به‌صورت منسجم و مؤثر انجام گیرد. این برنامه‌ریزی باید هم شامل ابعاد سخت‌افزاری باشد (نظیر ساخت و تجهیز مراکز درمانی ایمن) و هم در زمینه نرم‌افزاری (شامل تدوین پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های بحران) مورد توجه قرار گیرد. ضرورت چنین آمادگی‌ای تنها به شرایط جنگ محدود نمی‌شود بلکه حوادث طبیعی مانند زلزله، سیل و دیگر بحران‌های مشابه نیز مصادیق روشنی در کشور ما دارند. با توجه به اقلیم خاص ایران، وقوع چنین حوادثی در دهه‌های گذشته بارها تجربه شده و باید جزیی از برنامه‌ریزی دائمی کشور تلقی شود. با این حال نکته قابل توجه این است که در شرایط جنگی، به‌ویژه درگیری ۱۲ روزه اخیر بین ایران و رژیم صهیونیستی، بار دیگر به‌وضوح آشکار شد که آمادگی ما در زمینه بهداشت و درمان برای پاسخ‌گویی به بحران‌های شدید، هنوز کافی نیست و ساختار موجود، به‌ویژه در کلان‌شهرها، پاسخ‌گوی شرایط جنگی نیست. در حال حاضر، حتی در پایتخت کشور، ما فاقد یک مرکز درمانی جامع، ایمن و مقاوم هستیم که بتواند در شرایط جنگی، هم نقش یک پناهگاه را ایفا کند و هم از امکاناتی مانند اتاق عمل، بخش‌های ویژه و تجهیزات درمانی کامل برخوردار باشد. بسیاری از بیمارستان‌های موجود، به‌رغم برخورداری از تخصص‌ها و فوق‌تخصص‌ها، از لحاظ ساختار فیزیکی آسیب‌پذیرند و ایمنی لازم را ندارند. این موضوع در خصوص بیمارستان‌های مرجع و مادر که تحت پوشش دانشگاه‌های علوم پزشکی هستند نیز صادق است. حتی در شرایط عادی، بدون بروز حوادث یا جنگ، بسیاری از این مراکز درمانی از ایمنی سازه‌ای کافی برخوردار نیستند و در برابر مخاطرات جدی مانند زلزله یا حملات هوایی، مقاومت لازم را ندارند. در شرایط فعلی و با توجه به اقدامات مثبت دولت آقای دکتر پزشکیان در حوزه سلامت همچنین با حضور یک وزیر بهداشت کارآمد و مدیر، ضروری است که برنامه‌ریزی برای مقابله با بحران‌های احتمالی در دستور کار جدی وزارت بهداشت قرار گیرد. این برنامه‌ریزی باید تا حد امکان وارد مرحله اجرا شود و بخشی از آن در همین دولت به نتیجه برسد. در جریان جنگ ۱۲ روزه، عملکرد کادر درمان کشور بسیار تحسین‌برانگیز بود. وزیر محترم بهداشت، معاونین ایشان، رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی و مهم‌تر از همه کادر درمان اعم از پزشکان، پرستاران و سایر کارکنان مراکز درمانی در خط مقدم این جبهه به‌شکل خستگی‌ناپذیر فعالیت کردند. در روزهایی که بخش زیادی از کارکنان دولت در تعطیلات بودند، تنها کسانی که بی‌وقفه در محل کار خود حاضر شدند و بار حفظ سلامت جامعه را به دوش کشیدند، همین کادر درمان بودند. این تلاش‌ها شایسته تقدیر و تشویق معنوی و مادی از سوی دولت است. با این وجود ضروری است کمیته‌ای تخصصی برای برنامه‌ریزی در شرایط بحران تشکیل شود تا با همکاری مجلس شورای اسلامی، به‌ویژه کمیسیون بهداشت و درمان، اقدامات زیر انجام گیرد:
تدوین دقیق پروتکل‌ها و استانداردهای نرم‌افزاری مدیریت بحران
طراحی و ایجاد زیرساخت‌های ایمن درمانی در شهرهای بزرگ و پرجمعیت کشور
ارزیابی ایمنی بیمارستان‌های موجود و اولویت‌بندی بازسازی یا مقاوم‌سازی آنها
تخصیص بودجه مشخص و پایدار برای اجرای این طرح‌ها در وزارت بهداشت.
ما باید در هر شهر بزرگ کشور، آمادگی لازم برای فراهم ‌کردن اتاق‌های عمل ایمن، بخش‌های ویژه مقاوم و سامانه‌های پشتیبان سلامت در شرایط جنگی را داشته باشیم. تجربه و ایثار پرسنل بهداشت و درمان در بحران اخیر نشان داد که پتانسیل انسانی بالایی در اختیار داریم. اکنون زمان آن است که این توان بالقوه با برنامه‌ریزی اصولی و تجهیز مناسب به نیرویی بالفعل و کارآمد در مدیریت بحران تبدیل شود.