ایرنا/  در حالی که برخی از نوشته‌ها با استقبال مخاطب روبرو نمی‌شوند و گاه شمارگان اندک این کتاب‌ها نیز برای خوانده شدن، اقبال چندانی نمی‌یابند اما گاهی نگاشته‌ها چنان به دل جامعه هدف خود می‌نشیند که درخواست مخاطب، آن را به تجدید چاپ‌های متوالی می‌کشاند.

 مساله تیراژ و استقبال از یک کتاب منتشر شده عوامل درونی و بیرونی متعددی دارد اما با فرض یکسان انگاشتن این شرایط، فرم، محتوا و سبک نوشتاری آثار از مولفه‌هایی است که میزان استقبال مخاطب را توجیه می‌کند.

درون‌مایه ادبیات داستانی و کتاب‌های عمومی به همراه سبک انتخابی نویسنده و مهارت او در پرداختن به موضوع از عواملی است که سبب ترغیب یا دلزدگی خواننده اثر شود و اگر نوشته‌ای این اقبال را پیدا کند که مورد توجه جامعه کتابخوان قرار گیرد، با معرفی خودجوش علاقمندان، به سرعت جای خود را در دست اهالی مطالعه پیدا می‌کند.

اینکه چه عواملی از نظر فرم و محتوا سبب موفقیت یا ناموفقی یک نوشته می‌شود، مساله‌ای است که بر سر آن با چهار تن از اهالی قلم و نویسندگان استان فارس به گفت‌وگو نشستیم؛ در این گفت‌وگوها عواملی مطرح شد و در بسیاری موارد نیز نقطه اتفاق نظر اهالی ادب این استان بود.
 

نیاز حال جامعه باشد

یکی از عواملی که به اتفاق همه نویسندگان و شاعران فارس در موفقیت یک اثر به آن اشاره کردند به روز بودن محتوای نوشته بود.

داریوش نویدگویی مولف و ناشر شیرازی که ۱۹ بار موفق به کسب عنوان ناشر برتر کشوری شده در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: محتوای نوشته‌ها باید متناسب با نیازهای روز باشد، نویسنده باید دست‌کم ماهی یکبار با جوانان جلسه‌ها و تعاملاتی داشته باشد تا بتواند از این رهگذر نیازسنجی کند.

به گفته او نوشته‌ها، شعرها و ترجمه‌ها باید حاوی مضمون‌هایی با نیازهای روز جامعه باشند تا به ویژه مورد استقبال جوانان کتابخوان قرار گیرد.

همایون یزدان‌پور نویسنده، شاعر و پیشکسوت ادبیات رسانه‌ای کشور و فارس نیز معتقد است که نویسنده باید ببیند در جامعه چه موضوعاتی مطرح است و نیاز به پرداختن چه مساله‌هایی در جامعه احساس می‌شود.

او اظهار کرد: نویسنده‌هایی که درک و فهم کافی از جامعه داشته باشند، موضوعات نوشته‌های خود را از میان زندگی مردم برمی‌گزیند و به آن می‌پردازد.

محمد مرادی نویسنده ۲۴ عنوان کتاب و عضو هیات علمی دانشکده ادبیات دانشگاه شیراز نیز هر چند مخاطبان عام و جامعه هدف خاص را از یکدیگر تفکیک می‌کند اما این عامل را موثر می‌داند.

به اعتقاد مرادی کتاب‌هایی با کارکردهای روز و "نیازهای دم دستی مردم" از شانس بیشتری برای کسب اقبال عمومی برخوردار است.

منصور پایمردی حافظ پژوه و نویسنده پیشکسوت شیرازی به روز بودن موضوع را نخستین مولفه اثرگذار موفقیت یک کتاب از نظر محتوایی دانست.

او در این ارتباط اظهار کرد: موضوع یک نوشته از نظر محتوا باید بروز و مورد نیاز امروز مردم و جامعه باشد.

این نویسنده پیشکسوت استان فارس، معتقد است نوشته‌ای موفق خواهد بود که "سخن اهل درد" امروز جامعه باشد.

چنانکه از این اظهارات و تجربه اهل ادب و پیشکسوتان حوزه قلم بر می‌آید شناخت و شناسایی نیازهای امروز جامعه و سوژه قرار دادن آنها می‌تواند عاملی اثرگذار برای موفقیت کتاب‌ها باشد تا موفق به فروش شمارگان بیشتری شوند.

زبانی شیوا و امروزی داشته باشد

غیر از محتوا، سبک نوشتاری نیز برای کسب چنین موفقیتی اثرگذار است؛ به عقیده چگونه گفتن یک مساله منصور پایمرد چگونه گفتن یک مساله اهمیت بالایی دارد چرا که سخن حافظ شیرازی را بسیاری دیگر نیز گفته‌اند.

او گفت: مهارت در پرداختن به یک مساله و رسایی نوشته به فهم کامل نویسنده از موضوع برمی‌گردد؛ اینکه مساله را به خوبی فهمیده باشد.

مرادی، عضو هیات علمی دانشکده ادبیات دانشگاه شیراز نیز استفاده از زبان قابل فهم را یکی از عناصر اثرگذار از نظر فرم نوشته‌ها می‌داند، از نظر او اصرار بر نوآوری‌های خاص و "چربیدن آن بر جنبه‌های کاربردی و روزمره" می‌تواند بر استقبال مخاطبان از یک نوشته اثر منفی بگذارد.

از نظر یزدان‌پور پیشکسوت ادبیات رسانه‌ای فارس نیز سبک نگارش در این زمینه بسیار مهم است؛ نویسنده جوان امروز باید بداند که نمی‌تواند به شیوه جمالزاده کارخود را به پیش ببرد بنابراین برای موفقیت باید شیوه‌های نو را برگزیند و با زبان امروز بنویسد.

نویدگویی مولف و ناشر برجسته استان فارس نیز ۲ مولفه شیوایی و بروز بودن را از نیازهای فرمی نوشته‌های امروز دانست و اظهار کرد: جوان امروز جوان ۱۰ سال گذشته نیست و ادبیات فضای مجازی نیز بر آن اثر گذاشته است بنابراین نویسنده باید از زبانی شیوا و متناسب استفاده کند.

او ادامه داد: قآنی و حافظ سیرازی در ادبیات جای خود را دارند اما اشعار و نوشته‌های اکنون باید با زبانی به روز بیان شوند تا چنانکه باید مورد توجه نسل امروز قرار گیرد.

صداقت در گفتار و چند چیز دیگر

محتوا و زبان به روز از مولفه‌هایی بود که این شاعران، نویسندگان و اهالی ادب فارس بر تاثیرگذاری آن در استقبال عمومی نوشته‌ها اتفاق نظر داشتند اما علاوه بر آن عواملی دیگری نیز مطرح شد که هر یک به نحوی در افزایش فروش و تجدید چاپ یک اثر موثر است.

پایمردی نویسنده و شاعر پیشکسوت شیرازی صداق و اخلاص نویسنده اثر او را خواندنی می‌کند؛ اینکه در بیان موضوع خود واقعیت‌هایی که می‌بیند را هنرمندانه بیان کند.

یزدان‌پور نیز راستی و درستی در نگارش را به عنوان نخستین عامل موفقیت مطرح کرد و گفت: دروغ‌ها و تغییر حقایق جامعه خیلی زود روشن می‌شود، بنابراین نویسنده باید بیان درست و واقعی موضوع مدنظر خود را مورد توجه قرار دهد.

به عقیده او نویسنده با زندگی در جامعه مسائلی را می‌بیند و آنها را لمس می‌کند و باید در هنگام سوژه قرار دادن این مسائل، با درستی و راستی آنها را بیان کند.

مرادی دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز غیر از موارد مطرح شده ایجاز و پرهیز از زیاده نویسی را به عوامل موثر در موفقیت آثار و انتشار آنها برای نسل امروز افزود و اضافه کرد: تعادل بین محتوا و فرمگرایی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.

مرادی تاکید کرد: تعادل بین فرم و محتوا کمک می‌کند تا کتاب بتواند مورد توجه مخاطب عام و خاص قرار بگیرد.

او همچنین تبلیغات، جلد و کاربردی بودن اثر را نیز در موفقیت یک اثر در جامعه امروز با همه ویژگی‌هایش موثر دانست.
 

اکنون که حضور گاه بیش از نیاز در فضای مجازی اثر سوء خود را بر میزان مطالعه بویژه از سوی جوانان و نوجوانان گذاشته توجه نویسندگان به چنین مولفه‌هایی می‌تواند در این میان منجر به تولید آثاری شود که بتواند جای خود را در دل این جمعیت باز کند.

اهالی قلم استان فارس در ادامه سخنان خود به برخی از عوامل بیرونی موثر بر کاهش شمارگان کتاب‌ها و کاهش سرانه مطالعه نیز اشاره کردند که در نوشتاری جداگانه پرداخته و منتشر می‌شود.