آخرین خبر/  دکتر حسین گل‌گلاب، (۱۲۷۶ تهران - ۱۳۶۳ تهران) فرزند ابوتراب‌خان (مصورالملک) نقاشِ زمان قاجار بود، که به ادامه تحصیل فرزندش بسیار علاقه داشت.

حسین گل‌گلاب، گیاه‌شناس، ادیب، نویسنده، شاعر، مترجم، استاد دانشگاه، نوازنده، موسیقی‌دان، عکاس و هنرمند ایرانی بود. او به زبان‌های فرانسه، انگلیسی، روسی، عربی و لاتین تسلط داشت و در زمینه‌ی معادل‌یابی برای واژه‌های علمی از متخصصان فرهنگستان زبان ایران بود. سروده‌های مشهور «ای ایران» و «آذرآبادگان» از جمله کارهای اوست.

او تحصیلات را در مدرسه‌ی علمیه و دارالفنون طی کرد. سپس با هم‌کاری کلنل کاظم وزیری و علی‌نقی‌خان وزیری به کار موسیقی پرداخت و برای تعلیم تار به کلاس او می‌رفت.

چند تن از استادهای دارالفنون فرانسوی بودند که گل‌گلاب نزد آن‌ها فرانسه آموخت و چون شاگرد برجسته‌ای بود ضمن تحصیل، به کار تدریس هم پرداخت.

حسین گل‌گلاب اولین نویسنده‌ی کتاب درسی طبیعی در ایران بود. او از سال ۱۳۰۴ تا سال ۱۳۱۷ دوازده جلد کتاب در رشته‌ی جغرافیا و طبیعی تهیه کرد که در مدارس تدریس می‌شد. حسین گل‌گلاب از سال ۱۳۰۷ مسئول تحقیقات علمی گیاه‌شناسی شد و از زمان تاًسیس دانشگاه تهران تا سال ۱۳۴۵ به تدریس اشتغال داشت و هیچ‌گاه گرد سیاست و تجارت نگشت.

حسین گل‌گلاب در فرهنگستان ایران عضویت داشت و لغات زیادی خصوصن در رشته‌ی علوم طبیعی پیش‌نهاد کرد که تصویب شد و اکنون در زبان فارسی رواج کامل دارد. او آثار گران‌بهایی از خود به یادگار گذاشته است.

در ۸۶ سالگی به تنظیم فرهنگ‌نامه و بیولوژی و گیاهان ایران اهتمام داشت که عمر وفا نکرد و معلوم نیست که مطالعات او به کجا رسید؟

حسین گل‌گلاب اگرچه در زمینه‌ی ادب و به‌خصوص ابداع لغت‌هایی برای فرهنگستان شهرتی در میان اهل فرهنگ و ادبیات به دست آورد، اما شهرت عمومی‌اش برای سرایش ترانه‌ی سرود معروف «ای‌ ایران» بود. سرودی که سال‌ها به شکل غیر رسمی به عنوان سرود ملی ایرانیان شناخته شده است. این سرود حاصل همکاری گل‌گلاب، روح‌الله‌خالقی به عنوان آهنگ‌ساز و غلامحسین_بنان به عنوان خواننده است که یکی دو سال بعد از اشغال ایران توسط متفقین در سال‌ ۱۳۲۳ سروده شد.

درباره‌ی سرود ای ایران

بنا بر روایتی پس از جنگ جهانی دوم و اشغال ایران توسط قوای روس و انگلیس و آمریکا در سال ۱۳۲۳، یک روز زمانی که دکتر حسین گل‌گلاب از خیابان هدایت رد می‌شده، متوجه حرکات دور از نزاکت بعضی از سربازان خارجی با مردم می‌شود. او به انجمن موسیقی ملی در خیابان هدایت (محله ولی‌آباد) می‌رود و با ناراحتی این جریان را برای «روح‌الله خالقی» تعریف می‌کند. هردو بسیار متاثر می‌شوند و این موضوع انگیزه‌ای می‌شود تا خالقی آهنگی بسازد و گل‌گلاب شعرش را بنویسد. حاصل این هم‌کاری سرود «ای ایران» است که نخستین اجرای آن، در ۲۷ مهرماه ۱۳۲۳ در نخستین کنسرت ارکستر «انجمن موسیقی ملی» در سالن سینما تهران، در خیابان استانبول برای دو شب متوالی برگزار شد. این سرود در همان مجلس سه بار تکرار شد و هر بار شور و هیجانی را در جمع به وجود آورد. استقبال و تأثیر این سرود باعث شد که وزیر فرهنگ وقت، هیأت نوازندگان را به مرکزپخش صدا فرستاد تا صفحه‌ای از آن ضبط و همه روزه از رادیو تهران پخش شود. اجرای دیگر، مربوط به سال‌های ۱۳۳۷ تا ۱۳۴۲ در ارکستر بزرگ «گل‌ها» است که «غلامحسین بنان»، خواننده‌ی محبوب و صدامخملی این سرود را خواند. سرود «ای ایران» در آواز دشتی ساخته شده و ملودی اصلی‌اش از برخی از نغمه‌های موسیقی بختیاری که از فضایی حماسی برخوردارند، وام گرفته شده. از دیگر ویژگی‌های آن این است که کلمات غیر فارسی کمی در آن استفاده شده و بیش‌تر واژگان آن فارسی هستند.

در سال‌های پایانی دهه‌ی ۶۰ «ناصر تقوایی»، فیلم‌ساز از «حسین سرشار» خواننده‌ی کلاسیک و اپرا خواست که در فیلم‌اش «ای ایران» نقش معلم سرودی که به دانش‌آموزان‌اش این سرود را آموزش می‌دهد، بر عهده بگیرد.

خالقی چندی بعد و تحت تاثیر همین سرود و با شعری از گل‌گلاب سرودی به نام آذربادگان ساخت که تحت تأثیر اشغال آن منطقه توسط قشون شوروی، بارها اجرا شد.

«حسین گل‌گلاب» اسفند ماه ۱۳۶۳ در ۸۷ سالگی و در سکوت خبری، درگذشت.