شنبه 21 مهر 1403 - 10:59
گوناگون/ مختومقلی فراغی کیست؟
باشگاه خبرنگاران/ مختومقلی فراغی بهعنوان یک شخصیت فراملی، نهتنها بخشی از هویت ترکمنها، بلکه بخشی از میراث فرهنگی و تاریخی ایران نیز به شمار میرود.
مختومقلی فراغی، شاعر و متفکر بزرگ ترکمن، در سال ۱۷۳۳ میلادی در منطقه حاجیقوشان (واقع در نزدیکی شهر گنبد کاووس) به دنیا آمد. او یکی از برجستهترین چهرههای ادبی و فکری ترکمنها به شمار میرود که با اشعار عمیق و تأثیرگذار خود نهتنها به یکی از پایهگذاران ادبیات نوین ترکمن بدل شد، بلکه به عنوان نماد هویتبخشی و اتحاد فرهنگی ترکمنها نیز مطرح است. تأثیر فراغی بر فرهنگ ترکمن، قرنها پس از مرگش، همچنان باقیمانده و جایگاه ویژهای در دل و ذهن مردم ترکمن دارد.
مختومقلی فراغی در محیطی مذهبی و علمی بزرگ شد. پدرش، دولتمحمد آزادی، خود یکی از شخصیتهای برجسته فرهنگی و ادبی ترکمنها بود و تأثیر قابلتوجهی بر مسیر فکری و ادبی مختومقلی گذاشت. او پس از کسب تحصیلات در مدارس محلی، برای ادامه تحصیل به بخارا و خوارزم رفت و در آنجا با فلسفه، علوم دینی و عرفان آشنا شد که بعدها به طور چشمگیری در آثارش بازتاب یافت.
اشعار مختومقلی فراغی از نظر سبک و محتوا در ادبیات ترکمن انقلابی به شمار میآیند. او نخستین شاعری بود که زبان عامیانه و محاورهای ترکمنی را بهجای زبان ادبی کلاسیک آن زمان در اشعارش به کار گرفت. این کار او موجب شد که اشعارش برای عامه مردم قابلفهم و پرطرفدار باشد. موضوعاتی همچون عدالت اجتماعی، عشق، ایمان، اخلاق و اتحاد در اشعار او جایگاه ویژهای داشتند. او بهویژه به مسائلی همچون ظلم و ستم حکام، اختلافات قبیلهای و بیعدالتیهای اجتماعی اعتراض کرده و مردم را به همبستگی و حمایت از یکدیگر دعوت میکرد.
یکی از ویژگیهای برجسته اشعار مختومقلی، توجه به مسائل اجتماعی و ضرورت اتحاد ملی ترکمنها است. او با زبانی ساده و روان، مفاهیم عمیق فلسفی و اخلاقی را به گونهای بیان میکرد که توانسته است طی قرون متمادی همچنان جایگاه خود را در دل مردم ترکمن حفظ کند. از نگاه مختومقلی، ترکمنها باید از اختلافات قبیلهای پرهیز کرده و بهدنبال همبستگی باشند. او همچنین در آثارش نسبت به تأثیرات خارجی و تهدیداتی که فرهنگ و هویت ترکمن را تهدید میکرد، هشدار میداد.
یکی دیگر از وجوه مهم آثار مختومقلی فراغی، تأثیرپذیری او از آموزههای عرفان اسلامی و اخلاق دینی است. او در بسیاری از اشعارش به آموزههای قرآنی و مفاهیم اخلاقی اسلامی پرداخته و نقش ایمان و تقوا در زندگی فردی و اجتماعی را مورد تأکید قرار داده است. در اشعارش، خداوند به عنوان منبع نهایی عدالت و حقیقت معرفی میشود و انسانها را به عمل به اصول اخلاقی دعوت میکند.
مختومقلی فراغی در سال ۱۷۹۰ میلادی درگذشت و در نزدیکی روستای آقتوقای (در مرز ایران و ترکمنستان کنونی) به خاک سپرده شد. مقبره او امروز به عنوان زیارتگاهی مقدس برای ترکمنها محسوب میشود و هر ساله هزاران نفر از سراسر جهان برای ادای احترام به این شاعر بزرگ به آنجا سفر میکنند.
در نهایت، مختومقلی فراغی تنها یک شاعر نبود؛ او شخصیتی بود که با اشعار و اندیشههای خود به ارتقای فرهنگی و اجتماعی مردم ترکمن کمک کرد. امروز نیز اشعارش همچنان برای ترکمنها نهتنها یک منبع الهام، بلکه نمادی از هویت و اتحاد ملی آنها به شمار میآید.
انتشار یاد و نام مختومقلی در جوامع فارسیزبان و توجه به اهمیت آثارش میتواند پلی برای شناخت بیشتر میان فرهنگهای مختلف منطقه باشد.
مختومقلی فراغی، بهرغم اینکه او یک شخصیت برجسته در میان ترکمنها است و ترکمنها به طور عمده در منطقهای فراتر از مرزهای ایران زندگی میکنند، ارتباط عمیق و تاریخی با ایران دارد. این ارتباط به چندین دلیل فرهنگی، جغرافیایی و تاریخی برقرار شده است:
۱. زادگاه و زندگی در مناطق ترکمننشین ایران: مختومقلی در منطقه حاجیقوشان در نزدیکی گنبد کاووس (در شمال شرقی ایران) به دنیا آمد و بخش عمدهای از زندگی خود را در این مناطق گذراند. این منطقه از دیرباز محل سکونت قوم ترکمن بوده و هنوز هم جمعیت قابل توجهی از ترکمنها در استانهای گلستان و خراسان شمالی زندگی میکنند. این امر موجب شده است که مختومقلی همواره با فرهنگ و هویت ایرانی مرتبط باشد.
۲. ارتباط فرهنگی ترکمنها با ایران: ترکمنها به عنوان یکی از اقوام ایرانزمین، همواره بخشی از تاریخ و فرهنگ ایران بودهاند. هرچند ترکمنها زبان و آداب و رسوم خود را دارند، اما به دلیل همجواری با فرهنگهای ایرانی، تأثیراتی از ادبیات و فرهنگ ایرانی نیز دریافت کردهاند. آثار مختومقلی نیز نشاندهنده این تأثیرات است؛ او در اشعارش به موضوعاتی همچون عرفان اسلامی و اخلاق دینی پرداخته که بخشی از سنتهای فرهنگی مشترک میان ترکمنها و ایرانیان است.
۳. پیوندهای مذهبی و عرفانی: مختومقلی فراغی از آموزههای اسلامی و عرفان در اشعار خود بهره زیادی برده است و این یکی از زمینههای مشترک فرهنگی با ایران است. بهخصوص در مناطقی از ایران که ترکمنها سکونت دارند، عرفان اسلامی همواره جایگاه مهمی داشته و آثار مختومقلی در این زمینه بسیار تأثیرگذار بوده است.
۴. مقبره مختومقلی در مرز ایران و ترکمنستان: مقبره مختومقلی در نزدیکی روستای آقتوقای قرار دارد که در مرز ایران و ترکمنستان واقع شده است. این محل به یک زیارتگاه مهم برای ترکمنها تبدیل شده و هر ساله بسیاری از ترکمنهای ایران نیز برای زیارت و ادای احترام به او به این مکان سفر میکنند. این ارتباط مکانی و معنوی، پیوند مختومقلی با ایران را تقویت کرده است.
۵. حفظ و ترویج اشعار مختومقلی در میان ترکمنهای ایران: ترکمنهای ایرانی به عنوان بخشی از میراث فرهنگی خود، همواره به مختومقلی ارادت ویژهای دارند. اشعار او بهصورت شفاهی و کتبی در میان ترکمنهای ساکن ایران نسل به نسل منتقل شده و همچنان بخشی از هویت فرهنگی ترکمنهای ایران محسوب میشود. این اشعار که به زبان ترکمنی سروده شدهاند، هنوز در ایران خوانده میشوند و در مراسمهای فرهنگی و اجتماعی ترکمنهای ایران نقش مهمی ایفا میکنند.
به طور کلی، مختومقلی فراغی بهعنوان یک شخصیت فراملی، نهتنها بخشی از هویت ترکمنها، بلکه بخشی از میراث فرهنگی و تاریخی ایران نیز به شمار میرود. روابط تاریخی، فرهنگی و جغرافیایی میان ترکمنها و ایران باعث شده است که مختومقلی فراغی همچنان در فرهنگ ایرانی نیز حضوری پررنگ داشته باشد.
پربیننده ترین
-
عکس مسی درآمد؛ آخرین توپ طلا با آرایشگر ویژه!
-
10 جایزه 5 میلیون تومانی برای کاربران آخرین خبر (مهلت شرکت در مسابقه تا 9 آذر تمدید شد.)
-
10 جایزه 5 میلیون تومانی برای کاربران آخرین خبر (مهلت شرکت در مسابقه تا 9 آذر تمدید شد.)
-
آخرین وضعیت راهها در چهارمین روز از سال جدید؛ محور چالوس از شنبه دوباره بسته میشود
-
زنده؛ بیرانوند در یک قدمی استقلال
-
"دنا پلاس اتومات" بخریم یا "تارا اتومات؟"/ مقایسه اختصاصی "آخرینخودرو" از دو خودروی پرطرفدار
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (16)
-
5 نشانه ضعیف شدن ریه ها و بهترین روش تقویت آن چیست؟
-
لندکروزر یا ۲۰۶؟ / مقایسه جالب "آخرینخودرو" به بهانه سخنان جنجالی میرسلیم
-
سپ، برترین شرکت در خاورمیانه شد
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (28)
-
ویدیو تست و بررسی فیدلیتی پرایم جدید در آخرین خودرو
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (14)
-
لحظه به لحظه با جدال پرسپولیس مقابل النصر
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (22)
-
یحیی مچ ساپینتو را خواباند / برد ارزشمند پرسپولیس در صدمین شهرآورد
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (19)
-
چالش/بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (11)
آخرین اخبار
-
چند درصد برق خراسان شمالی در بخش خانگی مصرف میشود؟
-
پرسپولیس پرونده بیرانوند را به کمیته استیناف برد
-
مرمت و بازپیرایی بافت تاریخی شهر نوشآباد
-
جریمه سنگین برای قاچاقچی لوازم خانگی در همدان
-
قفلشدن اکانتها در اینستاگرام؛ عامل اصلی کارکنان انسانی بودند، نه هوش مصنوعی
-
قاچاقچی نوشیدنی در شادگان نقرهداغ شد
-
اجرای اپهای لینوکس در اندروید امکانپذیر میشود؟
-
«هان کانگ»؛ هجدهمین زن برنده نوبل ادبیات
-
احداث حدود ۶ کیلومتر خط انتقال فاضلاب محلات جنوبی شهر بوشهر
-
استقرار ۳۰ موکب پذیرایی از زائران در حرم حضرت معصومه(س)
-
اجرای طرح «قاضی در مدرسه» در استان سمنان
-
کتاب شعر «هفتاد و دو» منتشر شد
-
یک قلاده گربه پالاس در اسفراین مشاهده شد
-
موسوی در مسیر جاودانگی و جام سیزدهم
-
برگزاری مسابقات تکواندو لیگ خردسالان بانوان در استان کهگیلویه و بویراحمد
سایر اخبار مرتبط
نظرات
ثبت نظر
مهمترین اخبار
تأخیر در واریز حقوق مهرماه بازنشستگان تامین اجتماعی
شنبه 21 مهر 1403 - 10:39:49
واگذاری ۱۰ هکتار ملک و زمین به ایرانایر بدون قرارداد
شنبه 21 مهر 1403 - 10:12:00
جزئیات ثبتنام وام بازنشستگان تامین اجتماعی اعلام شد
شنبه 21 مهر 1403 - 09:47:19
نماینده مجلس: تعویق انتخابات نظام مهندسی خلاف قانون است
شنبه 21 مهر 1403 - 09:43:15
شکر، کام بازارهای جهانی را تلخ خواهد کرد؟
شنبه 21 مهر 1403 - 09:05:50