شرق/متن پیش رو در شرق منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

ناصر هادیان-استاد دانشگاه تهران| ثمربخشی مذاکره احتمالی میان ایران و امریکا در گروی روشن شدن اهداف و جزئیات خواسته‌های طرفین از یکدیگر ذیل یک توافق فراگیر است. هدف اصلی ترامپ در دولت دوم خود، دستیابی به توافق‌های محاسبه گرایانه است؛ به عنوان مثال، ممکن است ترامپ تعرفه ۶۰ درصدی بر کالاهای چینی اعمال کند و سپس با کاهش آن به ۴۰ درصد، مشروط بر اینکه چین از خرید نفت ایران خودداری کند، موافقت کند.
با این حال، پیش‌بینی رفتار ترامپ تحت تأثیر ویژگی‌های شخصیتی او دشوار است. آنچه مشخص است، اینکه او در راستای انجام مذاکره نتیجه بخش با ایران در کوتاه مدت، پیگیری سیاست «فشار حداکثری» از طریق افزایش تحریم‌ها را از نظر دور نخواهد داشت. این رویکرد که بر اساس سیاست پرهیز از جنگ و تداوم فشار خواهد بود، علاوه بر پرونده هسته‌ای، دربرگیرنده طیف متعددی از موضوعات همچون مسأله نقش منطقه‌ای ایران هم خواهد بود. این در حالی است که تحولات اخیر در خاورمیانه در روندی رخ داده است که چنانچه تهران موافق مذاکره درباره مسائل منطقه‌ای هم باشد، این پرونده دیگر نمی‌تواند به چالش غیر قابل حلی در مسیر گفت‌و‌گو با ایالات متحده تبدیل شود.
اگرچه پیگیری اهداف در چهارچوب تقویت روابط همسایگی و آنچه در ادبیات روابط بین‌الملل تحت عنوان «ترتیبات منطقه‌ای» مدنظر قرار می‌گیرد، موضوع پسندیده‌ای است اما منطق سیاست بین‌الملل و تجربیات گذشته نشان داده که برخی حل مسائل منطقه‌ای را منوط به حل مسأله با امریکا دانسته‌اند.‌
از آنجا که پیشرفت و دستیابی به نتیجه در سیاست خارجی منوط به درک واقعیت‌ها و عمل در چهارچوب آن است و تمامی کشورهای منطقه و همسایگان ایران سیاست خارجی خود را در نهایت تابعی از ملاحظات امریکا به عنوان تنها قدرت جهانی تعریف می‌کنند، مذاکره گام جدی‌تری در مسیر توافق و رفع تحریم خواهد بود. با اینکه ایران و امریکا قبلاً در موضوعات منطقه‌ای به جمع‌بندی رسیده‌اند و در مورد عراق نشان دادند که بر حفظ ثبات و امنیت در این کشور اتفاق نظر دارند.