اکو ایران/متن پیش رو در اکو ایران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

 
 دولت ترامپ مذاکرات با مقامات سعودی را در مورد توافقی که به عربستان سعودی امکان دسترسی به فناوری هسته‌ای آمریکا و احتمالاً اجازه غنی‌سازی اورانیوم را می‌دهد، از سر گرفته است. این موضوع را «کریس رایت»، وزیر انرژی، در روز یکشنبه اعلام کرد.

به گزارش نیویورک‌تایمز، این توافق که دولت بایدن به‌عنوان بخشی از توافقی گسترده‌تر برای عادی‌سازی روابط عربستان با اسرائیل دنبال می‌کرد، به پادشاهی عربستان اجازه می‌دهد تا یک «صنعت انرژی هسته‌ای تجاری» را توسعه دهد. رایت در ریاض به خبرنگاران گفت که انتظار دارد «تحولات معناداری» در این زمینه طی سال جاری رخ دهد. او گفت: «ما هنوز به جزئیات توافق نرسیده‌ایم، اما به‌نظر می‌رسد که مسیری برای تحقق آن وجود دارد. مسئله اصلی، کنترل فناوری‌های حساس است. آیا راه‌حل‌هایی برای این موضوع وجود دارد که شامل غنی‌سازی در خود عربستان سعودی باشد؟ بله.»

وقتی از او پرسیده شد که آیا این مذاکرات با عادی‌سازی روابط دیپلماتیک عربستان با اسرائیل مرتبط است یا نه، فقط گفت: «روابط همیشه بسته‌ای از توافقات هستند» و افزود که زمینه‌های همکاری بسیاری بین دو کشور وجود دارد.

برای سال‌ها، عربستان از آمریکا خواسته تا در توسعه برنامه انرژی هسته‌ای به آن کمک کند، زیرا مقامات سعودی به‌دنبال راه‌هایی فراتر از نفت برای تأمین انرژی و تنوع‌بخشی به اقتصاد هستند. اما مذاکرات درباره همکاری هسته‌ای متوقف شده بود، بخشی به‌دلیل اینکه دولت عربستان از پذیرش شرایطی که برای جلوگیری از توسعه سلاح هسته‌ای یا انتقال آن به دیگر کشورها طراحی شده بود، خودداری کرد.

یکی از نقاط اختلاف مهم دیگر این بود که آیا عربستان باید اورانیوم را وارد کند یا خودش آن را غنی‌سازی کند، که در صورت امکان، می‌تواند منجر به تولید سوخت برای سلاح‌های هسته‌ای شود.

این توافق در دوران بایدن و در زمانی شتاب گرفت که ولیعهد محمد بن‌سلمان پیشنهاد عادی‌سازی روابط با اسرائیل را در ازای همکاری برای ساخت راکتورهای هسته‌ای و امتیازات دیگر از آمریکا، از جمله تضمین‌های امنیتی، مطرح کرد. اما این مذاکرات با آغاز جنگ اسرائیل و حماس در غزه متوقف شد؛ جنگی که موجب افزایش حمایت از فلسطینی‌ها و دشمنی با اسرائیل در سراسر منطقه، از جمله عربستان شد.

در طول سال‌ها، مقامات سعودی که از بن‌بست در مذاکرات با آمریکا ناامید شده بودند، به دنبال دریافت فناوری هسته‌ای از کشورهایی مانند چین و روسیه نیز بودند.

رایت روز یکشنبه گفت: «مهم است که شریک اصلی در این زمینه ایالات متحده باشد. این‌که احتمالاً این موضوع زیر سؤال رفته بود، نشان‌دهنده روابط غیرسازنده بین آمریکا و عربستان در سال‌های اخیر است.»

اما این توافق با موانع متعددی روبه‌رو است. آمریکا برای همکاری هسته‌ای، کشورها را ملزم می‌کند تا استانداردهای بالایی از منع گسترش سلاح هسته‌ای را رعایت کنند، که در برخی موارد شامل ممنوعیت غنی‌سازی اورانیوم و بازفرآوری سوخت در خاک آن کشورها می‌شود. این توافق باید توسط کنگره بررسی شود، که می‌تواند آن را رد کند. 

در گذشته، اعضای هر دو حزب کنگره با این توافق مخالفت کرده‌اند، از جمله «مارکو روبیو» که اکنون وزیر امور خارجه است. منتقدان توافق می‌گویند این موضوع بسیار خطرناک است؛ چراکه شاهزاده محمد بن‌سلمان بارها گفته که اگر جمهوری اسلامی ایران، رقیب منطقه‌ای عربستان، برنامه هسته‌ای خود را توسعه دهد، عربستان نیز چنین خواهد کرد.

در حالی که دولت ترامپ در حال مذاکره با ریاض است، مذاکرات هسته‌ای با جمهوری اسلامی ایران را نیز از سر گرفته است. شاهزاده محمد همچنین خواهان توافقی است که به عربستان اجازه غنی‌سازی داخلی اورانیوم را بدهد. او معتقد است که پادشاهی ذخایر عظیم اورانیوم دارد، هرچند تاکنون نتیجه اکتشاف‌ها این بوده که «از نظر اقتصادی مقرون به صرفه» نیستند.

حامیان این توافق استدلال می‌کنند که اگر ایالات متحده وارد عمل نشود، عربستان سعودی فناوری هسته‌ای را از کشوری به دست خواهد آورد که الزامات امنیتی کمتری دارد.

به گفته رایت مقامات دولت ترامپ که به ریاض سفر کرده‌اند، با مقامات سعودی درباره موضوعاتی مانند انرژی، معدن، مواد معدنی حیاتی و تغییرات اقلیمی گفت‌وگو کرده‌اند. او افزود که توافقی گسترده‌تر برای افزایش همکاری میان دو کشور در زمینه توسعه منابع انرژی «در تاریخی بعد» امضا خواهد شد.

رایت همچنین گفت که مقامات آمریکایی درباره قیمت نفت یا سطح تولید با همتایان سعودی خود صحبت نکرده‌اند. ترامپ گفته که می‌خواهد انرژی ارزان‌تر شود و اعلام کرده که از عربستان سعودی و اوپک خواهد خواست تا قیمت نفت را کاهش دهند. از زمانی که او تعرفه‌هایی را اعمال کرد و سپس بسیاری از آن‌ها را کاهش داد، قیمت نفت حدود ۱۰ دلار در هر بشکه کاهش یافته است.

با این حال، پادشاهی عربستان به قیمت‌های بالاتر نفت نیاز دارد تا برنامه‌های پرهزینه ولیعهد محمد بن‌سلمان را تأمین مالی کند، از جمله وعده افزایش ۶۰۰ میلیارد دلاری در تجارت و سرمایه‌گذاری در ایالات متحده، رقمی معادل دو سوم کل صندوق سرمایه‌گذاری دولتی عربستان.

رایت که پیش از انتصاب به عنوان وزیر انرژی، مدیر اجرایی در صنعت فرکینگ بوده، هرگونه اختلاف در سیاست نفتی بین دو کشور را کم‌اهمیت جلوه داد. او گفت: «من در پادشاهی عربستان سعودی توافق کاملی را می‌بینم که راه بهتر کردن دنیا، تولید بیشتر انرژی است، نه کمتر.»